In het kort
Koningspythons (Python regius), ook wel balpythons genoemd, zijn wurgslangen met een dik, gespierd lichaam. De kop is relatief groot en peervorming. De wilde slangen hebben een donkerbruine tot zwarte basiskleur met geelbruine vlekken over het hele lichaam. Onder de koningspythons die als huisdier gehouden worden zijn tegenwoordig veel verschillende kleuren en patronen te vinden, dit wordt een morph genoemd.
Wetenschappelijke naam: Python regius
Leeftijd: Gemiddeld 20 tot 30 jaar
Volwassen lengte: 90 tot 150cm
Volwassen gewicht: 1,2 tot 2,5 kilo
Wanneer actief: Schemer, avond en nacht
Alleen of samen huisvesten: Alleen
Gif- of wurgslang?: Wurgslang
Deze pagina is constant in ontwikkeling. Laatste update: december 2024
Samenvatting afmetingen en terrariumtechniek
- Minimale formaat verblijf: slanglente lang x halve slanglente diep x halve slanglente hoog.
- Fotoperiode zomer: 12/12
- UV Index: 2-3
- Zonplek temperatuur: 35°C tot 38°C
- Omgevingstemperatuur: 25°C tot 30°C
- Nachttemperatuur: 24°C tot 26°C
- Luchtvochtigheid: 60%-80%
In het wild
Koningspythons wonen in het wild in tropische en subtropische vochtige loofbossen en graslanden van West en Midden Afrika. Ze leven voornamelijk tussen de beplanting en in holen onder de grond, maar ze kunnen ook goed klimmen. Met hun sterke lichaam houden zij zich vast aan de takken opzoek naar voedsel. Voornamelijk mannelijke en jonge koningspythons houden er van om te klimmen, maar de meeste vrouwen doen ook graag mee! Het is dan ook belangrijk dat de slang als huisdier ook voldoende verticale uitdagingen krijgt.
Als het ’s avonds donker word en het begint te schemeren komt deze slang in actie. Hij kruipt uit de holen waar hij overdag in slaapt en gaat op jacht naar voedsel. Het zijn opportunistische jagers, wat betekend dat zij wachten tot hun prooi toevallig voorbij komt waarna zij opeens toe slaan.
Huisvesting - Formaat van het verblijf
Hoewel er veel verschillende manieren zijn waarop koningspythons gehouden kunnen, zijn veel opties te klein voor het dier om écht in te leven, en zijn de dieren meer bezig met overleven. Voor een volwassen koningspython wordt een verblijf aangeraden van minimaal 150 x 60 x 60 cm (lengte x breedte x hoogte). Dit is voldoende voor de meeste volwassen dieren. Een groter verblijf is altijd beter. Zolang het verblijf goed is ingericht zal ook jouw slang zeker van de extra ruimte gebruik maken. Het is belangrijk dat de slang zich minstens over één zijde helemaal kan uitstrekken in zijn verblijf. Verblijven die te klein zijn om zich uit te strekken worden in verband gebracht met meer stress, gedragsproblemen en een groter risico op ziekte.
Lengte = lengte van de slang
Breedte = halve lengte van de slang (of minimaal 60 cm)
Hoogte = halve lengte van de slang (of minimaal 60 cm)
Doorzichtige wanden
Koningspythons zijn schutere slangen. Door in ieder geval de achterkant, maar ook de zijwanden van het terrarium waarin het dier verblijft te blinderen voelt hij zich meer beschut en veiliger in zijn verblijf.
Meerde koningspythons in één verblijf?
Slangen zijn solitaire dieren, wat betekend dat zij in de natuur alleen leven. Ze voelen zich dus ook niet eenzaam zonder huisgenootjes. Het kan zelfs zo zijn dat je koningspython zich bedreigt voelt door de huisgenoot, waardoor ze kunnen stoppen met eten en ziek worden. Houd dus één koningspython in een terrarium.
Huisvesting - Temperaturen, lampen en luchtvochtigheid
Om het natuurlijke habitat van een koningspython na te bootsen hebben we lampen nodig. Net als mensen hebben reptielen ook zonlicht nodig. Om de zon na te bootsen zijn UVB en LED lampen nodig. Ook zijn er warmtelampen om er voor te zorgen dat het verblijf de juiste temperaturen heeft.
Voor de koningspython is het belangrijk dat de lichtbronnen 12 uur per dag aan staan. Het is dus 12 uur licht en 12 uur donker. De verhouding tussen licht en donker wordt de fotoperiode genoemd.
UVB lampen
De UVB lampen zijn voor een reptiel erg belangrijk om de zonlicht na te bootsen. Reptielen gebruiken het zonlicht onder andere om op te warmen, maar ook vitamine D3 te verwerken in het lichaam. Gebruik altijd een TL buis voor UVB licht, deze zijn effectiever dan spiraallampen. De UV lamp dient zo lang te zijn dat deze ⅓ tot ½ van het verblijf afdekt. Ook moet de lamp worden opgehangen aan de warme kant van het verblijf, ofwel de kant waar de warmtelampen zich ook bevinden. Afhankelijk van de lamp die je kiest moet de lamp 25 tot 45 cm van de slang af hangen. Hier is de UV Index waarde of zonkracht 2-3.
Om erachter te komen welke lamp je precies nodig hebt kan je deze link naar de arcadia lampen gids gebruiken.
LED lampen
Een UVB lamp alleen is niet voldoende om bij de lichtintensiteit, of felheid, van zonlicht te komen. Daarvoor zijn ook LED lampen nodig. Deze lamp mag ¾ van het hele verblijf dekken. Niet alleen de slang heeft hier profijt van, ook levende planten profiteren zeer van dit LED licht. Kies een lamp van 6500 Kelvin, een daglichtlamp. Voor een koningspython is extra LED verlichting geen must, maar hiermee kan wel goed schemerlicht nagebootst worden wat de slang kan waarderen voor zijn dag-nacht ritme.
Warmtelampen
Vrijwel alle reptielen zijn koudbloedig. Koudbloedige wezens kunnen alleen hun lichaamstemperatuur regelen door op te warmen in de zon of af te koelen in de schaduw. Hun lichaam wordt dus zo warm als hun omgeving. Het regelen van je lichaamstemperatuur wordt thermoregulatie genoemd. Omdat reptielen zichzelf niet warm kunnen maken is het belangrijk dat er warmtelampen worden opgehangen in het verblijf. De binnentemperatuur in huis is namelijk vaak te koud voor ze. Je kan kiezen voor een infraroodlamp, keramische warmtelamp of halogeenlamp om het verblijf te verwarmen. Gebruik altijd een (dim)thermostaat bij je warmtebron! Zonder thermostaat loop je het risico dat het dier zich kan verbranden. ’s Avonds kan het zijn dat er ook verwarmd moet worden. Kies dan voor een lamp die geen licht geeft, ook geen gekleurd licht.
Voor een koningspython is het volgende temperatuurverloop / temperatuurgradiënt nodig:
Zonplek overdag: 35-38°C
Omgevingstemperatuur overdag: 25-30°C
’s Avonds: 24-26°C
Om de temperatuur te meten, heb je een digitale thermometer nodig die op het oppervalk van de zonplek wordt geplaatst. Er moet ook een digitale thermometer aan de andere kant van het verblijf aanwezig zijn om de koele kant van het verblijf te meten. De meeste digitale thermometers voor reptielen zijn hier prima voor.
Relatieve luchtvochtigheid
In het wild leven koningspythons in een tropisch gebied. Om op de juiste luchtvochtigheid te komen voor deze slang moet het verblijf regelmatig gesproeid worden. Als dit niet gebeurd kunnen er luchtweginfecties ontstaan of problemen met vervellen. Mik op een luchtvochtigheid tussen 60-80%, waarbij het overdag droger is en ’s avonds vochtiger. Je kan de luchtvochtigheid controleren met een digitale hygrometer. In de vochtige schuilplaats van de slang mag de luchtvochtigheid oplopen tussen 80-90%.
Winterrust
Mocht je de dieren in winterrust willen laten gaan kan dat door over meerdere weken geleidelijk aan de dieren op een temperatuurgradiënt van 27-29°C overdag, en 22-24°C ’s nachts te brengen. Een reptiel als huisdier hoeft niet per se een seizoen op wintertemperaturen gehouden te worden om gezond te blijven. Voor jongen en/of zieke dieren is een winterrust zelfs af te raden. Voor kweken kan een winterrust wel wenselijk zijn.
Huisvesting - Substraat en inrichting
Substraat is een andere naam voor bodembedekking. Voor op de bodem van je verblijf zijn er verschillende geschikte opties voor de koningspython. De voorkeur gaat uit naar een natuurlijke bodembedekker, ofwel een vorm van “prut”. Je kan denken aan speciaal terrariumsubstraat voor reptielen, zoals EarthMix, ReptiSoil, Forset Floor Bedding, EcoEarth, etc. Een andere goede optie is kokosvezel hummus of kokosvezel schillen. Als je graag wilt dat je bodem wat meer vocht vasthoud kan je er nog veenmos, ofwel ‘sphagnum moss’, doorheen mengen.
Om het verblijf schoon te houden moet dagelijks gecontroleerd worden op ontlasting om dit er uit te scheppen. Wanneer je geen bioactief verblijf hebt dient de gehele bodembedekking eens in de 1 tot 3 maanden vervangen te worden.
Koningspythons verstoppen zich overdag graag om te slapen. Het is daarom belangrijk om minstens 2 verstopplaatsen in het verblijf aan te bieden, één aan de warme kant en één aan de koude kant van het verblijf, waar de slang opgerold knus in past. Het is echter beter om zo veel mogelijk verschillende plekken aan te bieden voor de slangen, ze zijn graag beschut. Verder hebben ze graag een grote, zware, waterbak in hun verblijf waar zij ook zelf in passen om te kunnen baden. Zeker voor ze gaan vervellen doen de slangen dit graag. Zorg dat de waterbak zwaar genoeg is dat de slang hem niet per ongeluk kan omgooien. Hoewel koningspythons op de grond slapen, zijn ze ’s avonds ook graag actief van de grond af om te jagen. Een of twee stevige takken om overheen te klimmen en te kruipen zullen dan ook zeker gewaardeerd worden! Tot slot zullen (nep) planten ook gewaardeerd worden. Hier kan de slang zich goed tussen verschuilen. Nep planten houden het vaak langer vol dan echte planten, omdat de koningspython, als hij ’s nachts op onderzoek uit gaat, als een tank over de planten heen kan gaan.
Voeding
De koningspython is een verplichte carnivoor. Ze eten geen plantaardig materiaal en moeten dieren eten om de juiste voedingsstoffen binnen te krijgen. Volgens de wet in Nederland is het verboden om levende zoogdieren te voeren aan slangen. Voer daarom je slang opgewarmde prooidieren uit de diepvries. Het prooidier mag maximaal 1,5 keer zo dik zijn als het dikste deel van de slang. Alles groter dan dat is te groot voor de slang om comfortabel weg te krijgen. Als je niet zeker weet welke maat/gewicht voederdier je nodig hebt, kies dan de voederdieren met een gewicht van 10-15% van het lichaamsgewicht van de slang. Als je slang bijvoorbeeld 1300 gram weegt, kijk dan naar voederdieren van 130-195 gram. Op ReptiFiles staat een Engelstalig voerschema* voor koningspythons wat je kan gebruiken als richtlijn voor jouw slang. Een volwassen koningspython eet gemiddeld eens in de twee tot drie weken één maaltijd.
Als je kijkt naar voerdieren zijn er een aantal verschillende prooien waar je uit kan kiezen die aansluiten bij een natuurlijk dieet van de koningspython. Deze zijn uiteraard ook goed te combineren. Afwisseling is ook goed voor de gezondheid van de python. Voorbeelden van prooidieren die je voor je slang kan halen zijn: ratten, muizen, veeltepelmuizen, gerbils, hamsters, jonge cavia’s, jonge konijnen, kippen kuikens en kwartel kuikens. De koningspython jaagt ’s nachts ook in de bomen, dus vogels staan regelmatig in het wild op het menu. Niet alle koningspythons vinden het prettig om elke keer van prooi te veranderen. Kijk wat voor jou en jouw slang het beste werkt.
*Dit schema is niet bedoeld om je strikt aan te houden, maar om je een idee te geven van een gemiddeld voerritme. Je moet zelfs je dieren voeren op basis van de leeftijd, lichaamsconditie en andere behoeften van de individuele slang. Het begrijpen van een gezond lichaamsgewicht en schommelingen in voeding zijn essentieel voor de juiste verzorging van elk dier. Vertrouw niet strikt op een enkele tabel, aangezien de individuele behoeften kunnen variëren.
Diepgevroren voederdieren ontdooien
Wanneer je ingevroren prooidieren koopt moeten die ontdooit en opgewarmd worden, voordat deze aan je slang gevoerd kunnen worden. De avond voordat je de slang wilt voeren haal je het voederdier alvast uit de vriezer en leg deze in de koelkast om daar alvast te beginnen met ontdooien. Door het voederdier in de koelkast te laten ontdooien ontdooit het langzaam in een koude omgeving wat de groei van bacteriën tegengaat. Ongeveer 15 tot 30 minuten voor je gaat voeren doe je het dier in een stevig zakje die tegen warmte kan, en dompel je het in warm, bijna heet water. Het doel is om de prooi op te warmen, niet om deze te koken of te garen! Je wilt dat de prooi een temperatuur heeft van ongeveer 37-38°C voordat je deze aan je slang aanbiedt. Je kunt de temperatuur controleren met een infrarood thermometer / temperatuurpistool.
In het wild gevangen prooi
Voer nóóit in het wild gevangen dieren aan de slang. Deze prooien kunnen ziek zijn en/of parasieten met zich meedragen waar de slang ernstig ziek van kan worden. Het beste kan je online of in een gespecialiseerde dierenwinkel voederdieren kopen die geschikt zijn voor jouw slang.
De koningspython als huisdier
Heb je een koningspython aangeschaft, of ben je van plan dat binnenkort te gaan doen? Als eerste, gefeliciteerd! Nu is het belangrijk om de eerste weken de slang met rust te laten, tot deze regelmatig eet. Dit kan heel lastig zijn, zeker als je slang misschien al wat ouder is en minder vaak gevoerd hoeft te worden (en je dus nog langer moet wachten). Toch is het belangrijk om te weten dat de slang gewend is aan zijn omgeving en zich goed genoeg voelt om te durven eten, voordat hij ook aan jou mag wennen.
De koningspython is vooral ’s nachts wakker en zal het niet erg vinden als jij overdag van huis bent. Het zijn verrassend actieve slangen in een goed ingericht verblijf en erg leuk om naar te kijken. Gezien ze pas later op de dag wakker worden zijn deze slangen minder leuk voor jonge kinderen met een vroege bedtijd. Die zullen dan de slang vrijwel alleen zien slapen.
Hanteren
Het zijn vrij terughoudende slangen en vaak wat rustiger wanneer ze gehanteerd worden. Hanteer je slang 1 à 2 keer per week, maar zeker niet vaker dan één keer per dag. Een rustdag zal de slang ook kunnen waarderen. Hanteer je slang ook ’s avonds, wanneer de dieren vanuit zichzelf al wakker zijn. Slangen hebben geen sociale interactie nodig voor hun mentale gezondheid. Als je een tamme slang wilt/wilt houden is het wel goed om ze regelmatig te hanteren. Wanneer je de slang uit zijn verblijf hebt is het ook een goed moment om ze meteen even te wegen en te kijken of ze nog gezond zijn. Zo’n check is een keer per week wenselijk.
Was voor én na het hanteren van je slang altijd je handen. Zo zorg je ervoor dat ja handen schoon zijn van bacteriën, parasieten en virussen die schadelijk kunnen zijn voor de slang. Ook zorg je er zo voor dat je handen niet per ongeluk nog naar een prooi voor de slang ruiken, waardoor hij kan denken dat je misschien eten bent. Zelfs als je door een koningspython gebeten wordt is het niet erg. Hun beet doet amper schade aan mensen.
Zorg ervoor dat het gezicht van de slang niet te dicht bij je eigen gezicht komt, en laat ze ook niet om je nek heen cirkelen. Wanneer hij begint om je nek heen te gaan kan je de slang zo sturen dat hij zijn rondje om je nek niet kan afmaken. Laat kinderen alleen de slang hanteren onder toezicht. Slangen kennen namelijk hun eigen kracht niet en kunnen zich bijvoorbeeld opeens vastgrijpen als ze dreigen te vallen.
“Captive bred”, “wild caught” en “captive born”
Wanneer je een reptiel als huisdier aanschaft let er dan goed op dat ze “captive bred”(gekweekt in gevangenschap) zijn. Dit betekend dat de dieren zijn gekweekt in gevangenschap en niet uit het wild zijn weggehaald. Naast dieren geboren in gevangenschap worden en soms ook dieren aangeboden die “wild caugth”(uit het wild gevangen) of “captive born” (geboren in gevangenschap) zijn. Bij deze opties zijn wilde dieren uit hun leefomgeving gehaald om te verkopen in de (huis)dierhandel. Gezien de koningspython op de CITES lijst staat, moet je een overdrachtsverklaring hebben om aan te kunnen tonen dat je op legale manier aan het dier bent gekomen.
Bronnen
- Eigen ervaring en kennis
- Animal Diversity Web. (2022). Opgehaald van Python regius Ball python, Royal python: https://animaldiversity.org/accounts/Python_regius/
- Baines, F., Chattell, J., Dale, J., Garrick, D., Gill, I., Goetz, M., . . . Swatman, M. (2016). How much UV-B does my reptile need? The UV-Tool, a guide to the selection of UV lighting for reptiles and amphibians in captivity. Verenigd Koninkrijk: Journal of Zoo and Aquarium Research.
- Arcadia. (onbekend). Opgehaals van Lighting Guide: https://www.arcadiareptile.com/lighting/guide/
- CITES. (2022). Opgehaald van Species+: https://www.speciesplus.net/
- Healey, M. (2023). Opgehaald van Ball Python Care Guide: https://reptifiles.com/ball-python-care-guide/