Afrikaanse vetstaartgekko

3O3A2502

In het kort

Afrikaanse vetstaargekko's (Hemitheconyx caudicinctus), ook wel Afrikaanse dikstaartgekko's genoemd, zijn zachte hagedissen met een 'mollig' uiterlijk. Ze hebben een lang, stevig lichaam, stompe armen en benen, ovale hoofd en dikke gesegmenteerde staart. Deze gekko's hebben een bruine kleur in banden, afwisselend tussen donkerbruin en lichtbruin. Soms hebben deze gekko's donkere patronen, witte markeringen en/of een witte streep van kop tot staart. Het bijzondere aan deze gekko's is dat ze, in tegenstelling tot de meeste andere gekko's, niet over muren en plafonds kunnen lopen. Het zijn doorgaans rustige en gedweeë hagedissen, wat ze zeer geschikt maakt als huisdier.

Wetenschappelijke naam: Hemitheconyx caudicinctus
Leeftijd: Gemiddeld 15 tot 20 jaar
Volwassen lengte: 20 tot 25cm
Volwassen gewicht: 45 tot 75 gram
Wanneer actief: Voornamelijk tijdens schemer
Alleen of samen huisvesten: Alleen

Deze pagina is constant in ontwikkeling. Laatste update: december 2024

  • Minimale formaat verblijf: minimaal 80cm lang x 50cm breed x 50cm hoog
  • Fotoperiode zomer: 12/12
  • UV Index: 2-3
  • Zonplek temperatuur: 32°C
  • Omgevingstemperatuur: 22°C tot 29°C
  • Nachttemperatuur: 20°C tot 24°C
  • Luchtvochtigheid: 60%-80%

In het wild

De vetstaartgekko leeft in de savanne en droge delen van de Sahel in West-Afrika, van Senegal tot het noorden van Kameroen. Ze wonen daar bij rotsspleten en tussen de bladeren op de grond in de droge bossige gebieden. Ze verstoppen zich tussen gevallen bladeren, takken en ander “tuinafval” wat op de grond ligt. Ook verstoppen zij zich in kleine, verlaten holen. Wanneer de gekko een goede schuilplaats heeft gevonden verdedigd hij zijn hol en territorium tegen soortgenoten en andere indringers. Afrikaanse vetstaartgekko’s hebben zich aangepast aan een leven op rotsachtige, oneven terreinen. Wanneer het begint te schemeren wordt de gekko wakker en gaat op jacht naar insecten om te eten.

Huisvesting - Formaat van het verblijf

Afrikaanse vetstaartgekko’s lijken klein, maar ze hebben een ruim verblijf nodig dat groot genoeg is om waarin ze onder andere hun omgeving kunnen verkennen, kunnen jagen en kunnen thermoreguleren. Deze gekko’s zijn grondbewoners en hebben dus behoefte aan een verblijf met meer grondoppervlak dan klim mogelijkheden. Dit in tegenstelling tot veel andere gekko’s. Een verblijf van minimaal 80cm lang x 50cm diep x 50cm hoog wordt aangeraden voor een vetstaartgekko. Groter is altijd beter, en meer oppervlak zal zeker door de gekko gebruikt worden!

Meerde vetstaartgekko’s in één verblijf?
Deze gekko’s zijn solitair, wat betekend dat ze in het wild alleen leven, en niet in groepen of koppels. Ze voelen zich dus ook niet eenzaam zonder huisgenootjes en het wordt aangeraden om één gekko per verblijf te huisvesten. Echter is het wel mogelijk om een ze gezamenlijk te houden, als het verblijf groot genoeg is. Bedenk wel dat de gekko’s, ook plotseling, niet goed met elkaar overweg kunnen en dan alsnog gescheiden moeten worden. Twee mannen samen gaan vrijwel altijd vechten, kies daarom voor vrouwtjes als je deze gekko’s samen wilt huisvesten. De aanrader is om een verblijf te nemen van minimaal 120cm lang x 60cm diep x 50cm hoog als je twee gekko’s wilt houden in één verblijf.

Huisvesting - Temperaturen, lampen en luchtvochtigheid

Om het natuurlijke habitat van een Afrikaanse vetstaartgekko na te bootsen hebben we lampen nodig. Net als mensen hebben reptielen ook zonlicht nodig. Om de zon na te bootsen zijn UVB en LED lampen nodig. Ook zijn er warmtelampen om er voor te zorgen dat het verblijf de juiste temperaturen heeft.

Voor de vetstaartgekko is het belangrijk dat de lichtbronnen 12 uur per dag aan staan. Het is dus 12 uur licht en 12 uur donker. De verhouding tussen licht en donker wordt de fotoperiode genoemd.

UVB lampen
De UVB lampen zijn voor een reptiel erg belangrijk om de zonlicht na te bootsen. Reptielen gebruiken het zonlicht onder andere om op te warmen, maar ook vitamine D3 te verwerken in het lichaam. Gebruik altijd een TL buis voor UVB licht, deze zijn effectiever dan spiraallampen. De UV lamp dient zo lang te zijn dat deze ⅓ tot ½ van het verblijf afdekt. Ook moet de lamp worden opgehangen aan de warme kant van het verblijf, ofwel de kant waar de warmtelampen zich ook bevinden. Afhankelijk van de lamp die je kiest moet de lamp 20 tot 30 cm van de gekko af hangen. Hier is de UV Index waarde of zonkracht 2-3.

Om erachter te komen welke lamp je precies nodig hebt kan je deze link naar de arcadia lampen gids gebruiken.

LED lampen
Een UVB lamp alleen is niet voldoende om bij de lichtintensiteit, of felheid, van zonlicht te komen. Daarvoor zijn ook LED lampen nodig. Deze lamp mag ¾ van het hele verblijf dekken. Niet alleen de gekko heeft hier profijt van, ook levende planten profiteren zeer van dit LED licht. Kies een lamp van 6500 Kelvin, een daglichtlamp.

Warmtelampen
Vrijwel alle reptielen zijn koudbloedig. Koudbloedige wezens kunnen alleen hun lichaamstemperatuur regelen door op te warmen in de zon of af te koelen in de schaduw. Hun lichaam wordt dus zo warm als hun omgeving. Het regelen van je lichaamstemperatuur wordt thermoregulatie genoemd. Omdat reptielen zichzelf niet warm kunnen maken is het belangrijk dat er warmtelampen worden opgehangen in het verblijf. De binnentemperatuur in huis is namelijk vaak te koud voor ze. Je kan kiezen voor een infraroodlamp, keramische warmtelamp of halogeenlamp om het verblijf te verwarmen. Gebruik altijd een (dim)thermostaat bij je warmtebron! Zonder thermostaat loop je het risico dat het dier zich kan verbranden. ’s Avonds kan het zijn dat er ook verwarmd moet worden. Kies dan voor een lamp die geen licht geeft, ook geen gekleurd licht.

Voor een vetstaartgekko is het volgende temperatuurverloop / temperatuurgradiënt nodig:

    Zonplek overdag: 32-34°C
    Omgevingstemperatuur overdag: 22-29°C
    ’s Avonds: 20-24°C

Om de temperatuur te meten, heb je een digitale thermometer nodig die op het oppervalk van de zonplek wordt geplaatst. Er moet ook een digitale thermometer aan de andere kant van het verblijf  aanwezig zijn om de koele kant van het verblijf te meten. De meeste digitale thermometers voor reptielen zijn hier prima voor.

Relatieve luchtvochtigheid
Om op de juiste luchtvochtigheid te komen voor deze gekko moet het verblijf regelmatig gesproeid worden. Als dit niet gebeurd kunnen er luchtweginfecties ontstaan of problemen met vervellen. Afrikaanse vetstaartgekko’s hebben behoefte aan een relatieve luchtvochtigheid tussen 40-60% in hun verblijf. Wanneer zij bijna moeten vervellen is het belangrijk dat in hun vochtige verstopplek een relatieve luchtvochtigheid van 80-90% gehaald word. Met een digitale hygrometer kan de luchtvochtigheid gecontroleerd worden.

Winterrust
Mocht je de dieren in winterrust willen laten gaan kan dat door over meerdere weken geleidelijk aan de dieren op een temperatuurgradiënt van 20-15°C overdag, en 15-10°C ’s nachts te brengen. Een reptiel als huisdier hoeft niet per se een seizoen op wintertemperaturen gehouden te worden om gezond te blijven. Voor jongen en/of zieke dieren is een winterrust zelfs af te raden. Voor kweken kan een winterrust wel wenselijk zijn. 

Huisvesting - Substraat en inrichting

Substraat is een andere naam voor bodembedekking. Voor op de bodem van je verblijf zijn er verschillende geschikte opties. De voorkeur gaat uit naar een natuurlijke bodembedekker wat ze ook in het wild tegen komen, ofwel een vorm van “prut”.  Je kan denken aan speciaal terrariumsubstraat voor reptielen, zoals Earth Mix Arid, ReptiSoil, Forest Floor Bedding, Eco Earth, etc. Ook kokosvezel is een geschikte bodembedekker. Meng dit met bijvoorbeeld speelzand of reptielenzand, zodat het meer water doorlaat en het oppervlak wat droger is dan met alleen kokosvezel. Bij een bodemlaag van minstens 10cm diep is er voldoende ruimte voor de gekko om ook te kunnen graven. 

Ontlasting, poep en uraten, moeten dagelijks worden verwijderd. Het hele substraat moet elke 3 tot 6 maanden worden vervangen. 

Aan inrichting hebben de gekko’s minstens 2 verstopplaatsen nodig, een aan de warme kant en een aan de koude kant van het verblijf. Een derde verstopplek in het midden met wat extra “sphagnum-mos” voor een hogere luchtvochtigheid wordt ook vaak gewaardeerd. Ook een waterbakje mag niet ontbreken evenals klim- en graafmogelijkheden. Zorg dat de inrichting op verhoginkjes staat, zodat deze niet kunnen omvallen als de gekko er onderdoor zou graven. Aan klimmogelijkheden kan je denken aan (een stapeltje goed vastgezette) leistenen, takken en kurkschors. Ook andere stenen kunnen worden toegevoegd om te klimmen. Verder worden ook (nep) planten zeker gewaardeerd om een beschut gevoel te geven aan de gekko wanneer hij door zijn verblijf loopt.

Voeding

Afrikaanse vetstaartgekko’s zijn insectivoren, wat betekend dat het insecteneters zijn. Ze eten alleen levende insecten. Dit betekend dat als je een gekko wilt houden als huisdier, je niet alleen voor de gekko moet zorgen, maar ook voor de voedseldieren.

Voer de volwassen gekko eens in de twee à drie dagen. Jongere gekko’s mogen dagelijks insecten krijgen. Voer de gekko zoveel hij in 15 minuten op kan. Als de staart van de volwassen gekko dikker is dan de nek van de gekko, mag deze elke vijf dagen gevoerd worden.

Voorbeelden van geschikte voederinsecten zijn:

  • (Huis)krekels
  • Dubia kakkerlakken
  • Sprinkhanen
  • Meelwormen
  • Waxwormen (als snack)

De sleutel tot een gezond dieet is variatie. Voer je voederinsecten in een dag voordat ze gevoerd worden, zo zijn ze voedzamer voor de gekko die ze eet. Gebruik als maatstaaf voor het formaat van het voederdier de afstand tussen de ogen van de gekko. Als het voeder insect daar binnen past kan de gekko deze ook veilig eten zonder verstikkingsgevaar.

LET OP: voer nóóit wild gevangen insecten. Deze kunnen ziek zijn en/of parasieten met zich meedragen waar de gekko ernstig ziek van kan worden.

Calcium- en vitaminepoeders
Alle insecten die gevoerd worden aan de gekko mogen licht gepoederd worden met calciumpoeder en/of multivitaminenpoeder voor reptielen. Dit helpt de calcium-fosfor balans in de gekko op peil te houden. Als je apart calcium en multivitaminen gebruikt, poeder dan wat vaker met het het calciumpoeder.

De Afrikaanse vetstaartgekko als huisdier

De vetstaartgekko zijn leuke dieren om naar te kijken en om te hanteren. Als je je gekko net in huis hebt, laat hem dan eerst even wennen. Haal de gekko pas uit zijn verblijf wanneer hij betrouwbaar eet. Tot die tijd kan je ze het beste nog wat meer met rust laten en laten wennen. Jonge dieren zullen wat banger nog zijn dan volwassen dieren. Kijk of je gekko het liefst eet uit een voertang of los in het verblijf. 

Hanteren
Gezien de rustige aard van deze gekko’s zijn ze gemakkelijk vast te houden. Hanteer de dieren wanneer ze vanuit zichzelf al wakker zijn. Zo is het minder stressvol en krijgen ze nog genoeg slaap. Gekko’s hebben geen sociale interactie nodig voor hun mentale gezondheid, ze hoeven dus niet uit hun verblijf gehaald te worden om gelukkig te zijn. Als je ze uit hun verblijf haalt, benader ze dan altijd van voren (niet van boven) en ondersteun goed het lichaam en de staart. Laat idealiter de gekko zelf je hand op lopen, voordat je hem uit het verblijf tilt. Zo weet je dat de gekko het ook ziet zitten.
Wanneer je de gekko uit zijn verblijf hebt is het ook een goed moment om ze meteen even te wegen en te kijken of ze nog gezond zijn. Zo’n check is een keer per week wenselijk. 
Was voor én na het hanteren van je gekko altijd je handen. Zo zorg je ervoor dat ja handen schoon zijn van bacteriën, parasieten en virussen die schadelijk kunnen zijn voor het reptiel en/of voor jou.

“Captive bred”, “wild caught” en “captive born”
Wanneer je een reptiel als huisdier aanschaft let er dan goed op dat ze “captive bred”(gekweekt in gevangenschap) zijn. Dit betekend dat de dieren zijn gekweekt in gevangenschap en niet uit het wild zijn weggehaald. Naast dieren geboren in gevangenschap worden en soms ook dieren aangeboden die “wild caugth”(uit het wild gevangen) of “captive born” (geboren in gevangenschap) zijn. Bij deze opties zijn wilde dieren uit hun leefomgeving gehaald om te verkopen in de (huis)dierhandel.

Bronnen

  • Eigen ervaring en kennis
  • Animal Diversity Web. (2022). Opgehaald van Hemitheconyx caudicinctus Fat-tail Gecko: https://animaldiversity.org/accounts/Hemitheconyx_caudicinctus/
  • Baines, F., Chattell, J., Dale, J., Garrick, D., Gill, I., Goetz, M., . . . Swatman, M. (2016). How much UV-B does my reptile need? The UV-Tool, a guide to the selection of UV lighting for reptiles and amphibians in captivity. Verenigd Koninkrijk: Journal of Zoo and Aquarium Research.
  • Arcadia. (onbekend). Opgehaals van Lighting Guide: https://www.arcadiareptile.com/lighting/guide/
  • Healey, M. (onbekend). Opgehaald van African Fat-Tailed Gecko Care Sheet: https://reptifiles.com/african-fat-tailed-gecko-care-sheet/